Yahti.com ^2.0 All-inclusive aranžman za savremeni um

Kreativna ekonomija na Balkanu?

Jedna od prvih, ali i dalje prihvaćenih definicija 'kreativne ekonomije' (ili industrije) jeste da je to ona industrija koja ima poreklo u individualnoj originalnosti, veštini i talentu i koja može da stvori bogatstvo ili kreira radna mesta kroz razvoj i eksploataciju intelektualne svojine. Prema zvaničnim britanskim klasifikacijama, u ovu oblast spadaju sledeći sektori: advertising, arhitektura, umetnost i tržište antikviteta, zanati, dizajn, visoka moda, film i video, kompjuterske igrice i drugi interaktivni softver za dokolicu, muzika, scenske umetnosti, izdavaštvo, televizija i radio.

Za značajan razvoj kreativne ekonomije potreban je odgovarajući socijalni kontekst. Pojedini kolumnisti i teoretičari tako tvrde da ta nova kultura predsavlja mešavinu buržoaskih i boemskih vrednosti, ili da članovi 'kreativne klase' bez napora integrišu svoje brojne interese i osobine u jedan kreativni identitet. Sociološki gledano, kreativna ekonomija kompatibilna je sa takozvanim post-industrijskim društvom, odnosno sa 'drugom', 'refleksivnom' ili 'likvidnom' modernošću. Ta vrsta društvenih odnosa i najnovija vrsta modernosti, prisutna danas u najrazvijenim zapadnim društvima, transformiše sve one odnose koji su ostali nepromenjeni tokom prethodnih faza razvoja: porodični i polni odnosi, odnosi na radnom mestu, individualni razvoj i osećaj pripadnosti.

U tom procesu centralni je proces individualizacije, van konteksta tradicionalnih kolektivnih društvenih mehanizama.Ceo taj društveni kontekst drugačiji je u jugoistočnoj Evropi (pišu autori u tekstu 'Creative Industries in Transition: Towards a Creative Economy?), pa otuda negativno utiče na razvoj kreativne ekonomije. Cela priča je duža, ali okosnica je da iako su neki elementi 'druge' modernosti prisutni i u društvima na Balkanu, barem u pojedinim segmentima, na primer individualizacija, neki drugi faktori, kao što je razvoj 'post-materijalističkih' vrednosti, uglavnom su nepostojeći. Dok je u najrazvijenijim društvima životni standard dovoljno porastao da materijalna dobra više ne predstavljaju dominantno merilo statusa, to u društvima na Balkanu nije slučaj. Ratovi na prostoru bivše Jugoslavije i teškoće tranzicione ekonomije unazadile su neke od društvenih trendova koji su se već bili razvili krajem 80ih.
Dvoje autora pišu da su istraživanja iz tog perioda pokazala da su se društvene vrednosti tada mladih ljudi iz Slovenije, Hrvatske, Vojvodine, Beograda razvijale paralelno sa onima  zapadnim zemljama:
"In a wider context, the existence of post-materialist values among the youth in the late socialist Yugoslavia can be attributed to a larger degree of openess to the West and higher living standards that it enjoyed in comparison with the socialist states of the Soviet bloc."

Ono što se dešavalo tokom 90ih, dobrim delom je anuliralo tu vrstu prednosti.
Tranzicioni razvoj, koji je u mnogim sferama bio šematski, takođe je negativno uticao na mogućnosti razvoja kreativne ekonomije pošto je transformacija u privredama oovih zemalja uglavnom bila (i jeste) usmerena na to da proizvode za razvijenija tržišta u Evropskoj uniji.
Druga dva faktora koja negativno utiču na mogućnost razvoja u sferi kreativne ekonomije su 'odliv mozgova', odnosno iseljavanje obrazovanih, i nepoštovanje autorskih prava, to jest široko rasprostranjena piraterija. 

Ja se pitam: Da li je to sve? Ili ipak postoje neke druge zanimljive opcije i mogućnosti?

Komentari